Zadawanie dobrych pyta艅
Dobrym sposobem na to, aby pom贸c komu艣 przemy艣le膰 dany temat jest zadawanie pyta艅. Odpowiednie pytanie mo偶e skutecznie pom贸c przedstawi膰 posiadan膮 wiedz臋, oceni膰 posiadane koncepcje, a tak偶e stworzy膰 nowe.
Zadawanie pyta艅 maj膮cych na celu pom贸c innym w procesie uczenia si臋 nosi nazw臋 Metody sokratycznej, od jej tw贸rcy Sokratesa, kt贸ry 偶y艂 w staro偶ytnej Grecji.
Metoda sokratyczna wymaga bardzo uwa偶nego s艂uchania osoby pytanej aby m贸c dobrze oceni膰 jej wypowied慕 i sformu艂owa膰 pytanie, kt贸re b臋dzie pomocne, konstruktywne i niekonfrontacyjne.
Oto przyk艂ady takich pyta艅:
Pytania wyja艣niaj膮ce
- Co masz na my艣li m贸wi膮c ______?
- O co przede wszystkim Ci chodzi?
- Jak _____ odnosi si臋 do _____?
- Czy m贸g艂by艣 to sformu艂owa膰 inaczej?
- Czy dobrze Ci臋 zrozumia艂em: masz na my艣li _____ czy te偶 _____?
- Jak to si臋 odnosi do naszego problemu/dyskusji/sprawy?
- Joasiu, czy mog艂aby艣 swoimi s艂owami podsumowa膰 to co powiedzia艂 Ryszard? ... Ryszard, czy to mia艂e艣 na my艣li?
- Czy m贸g艂by艣 poda膰 mi przyk艂ad?
- Czy _____ by艂oby dobrym tego przyk艂adem?
Pytania sprawdzaj膮ce za艂o偶enia
- Co zak艂adasz m贸wi膮c to?
- Co zak艂ada Joasia?
- Co innego mogliby艣my za艂o偶y膰?
- Wydaje si臋, 偶e przyjmujesz, i偶 _____. Czy dobrze Ci臋 rozumiem?
- Ca艂e Twoje rozumowanie opiera si臋 na _____. Dlaczego opar艂e艣 swoje rozumowanie na _____ zamiast na _____?
- Wydaje si臋, 偶e przyjmujesz, i偶 _____. Dlaczego uwa偶asz to za oczywiste?
- Czy zawsze tak jest? Jak my艣lisz o co chodzi w tym za艂o偶eniu?
- Dlaczego kto艣 m贸g艂by przyj膮膰 takie za艂o偶enie?
Pytania badaj膮ce motywy i dowody
- Czy m贸g艂by艣 wyja艣ni膰 nam swoje motywy?
- Jak to si臋 odnosi do tego przypadku?
- Czy jest pow贸d aby w膮tpi膰 w ten materia艂 dowodowy?
- Kto jest w stanie stwierdzi膰, czy to prawda?
- Jak odpowiedzia艂by艣 komu艣, kto m贸wi, 偶e ____?
- Czy kto艣 jeszcze ma dowody na poparcie tej tezy?
- Jakie rozumowanie doprowadzi艂o Ci臋 to takich wniosk贸w?
- Jak mogliby艣my si臋 przekona膰, 偶e to jest prawda?
Pytania na temat pogl膮d贸w lub punktu widzenia
- Co sugerujesz m贸wi膮c to?
- M贸wi膮c _____, czy sugerujesz 偶e _____?
- Ale gdyby tak si臋 sta艂o, to jakie by by艂y inne tego skutki? Dlaczego?
- Jaki mia艂oby to skutek?
- Czy tak sta艂oby si臋 na pewno, czy tylko prawdopodobnie?
- Jaka jest alternatywa?
- Je偶eli faktem jest, 偶e _____ oraz _____ to co jeszcze mo偶e by膰 prawd膮?
- Je艣li za艂o偶ymy, 偶e ____ jest etyczne, to co z _____?
Pytania badaj膮ce implikacje i konsekwencje
- Jak mo偶emy to sprawdzi膰?
- Co zak艂ada to pytanie?
- Czy _____ sformu艂owa艂by to pytanie inaczej?
- W jaki spos贸b kto艣 m贸g艂by rozwi膮za膰 t臋 kwesti臋?
- Czy w og贸le jeste艣my w stanie znale慕膰 odpowied慕 na to pytanie?
- Czy to pytanie jest jasne? Czy je rozumiemy?
- Czy odpowiedzie膰 na to pytanie jest 艂atwo czy trudno? Dlaczego?
- Czy wszyscy zgadzamy si臋, 偶e tak powinno brzmie膰 pytanie?
- Aby odpowiedzie膰 na to pytanie, na jakie inne pytania trzeba przedtem znale慕膰 odpowied慕?
- W jaki spos贸b _____ okre艣li艂by t臋 kwesti臋?
- Dlaczego ta sprawa jest wa偶na?
- Czy to pytanie jest najwa偶niejsze, czy te偶 istnieje jakie艣 pytanie ukryte?
- Czy widzisz w jaki spos贸b to mo偶e si臋 odnosi膰 do ________?
Pytania opracowano na podstawie: Paul, R. (1993). Critical Thinking: How To Prepare Students for a Rapidly Changing World: Foundation for Critical Thinking, Santa Rosa, CA.
Spis wszystkich plik贸w pomocy
Poka偶 t膮 pomoc w j臋zyku: English